Kijów założyli w V wieku n.e. przez Wikingowie. Trzymano tu niewolników i składowano dobra rabowane wzdłuż brzegów Dniepru. Łupy spławiano w dół rzeki, do Morza Czarnego.
Zgodnie z legendą pierwsi Wikingowie, którzy przypłynęli Dnieprem, wojownicy Kyj, Szczek, Choriw i dziewczyna Lybid, byli rodzeństwem. Osada wzięła nazwę od imienia pierwszego z wojowników.
Czworo legendarnych założycieli miasta ma w Kijowie dwa pomniki. Pierwszy, nad brzegiem Dniepru przedstawia łódź Wikingów o charakterystycznym smukłym kształcie. Lybid z rozłożonymi jak skrzydła ramionami stoi na dziobie łodzi. Za nią – trzech braci wojowników. Pomnik jest odwiedzany przez nowo poślubione mężatki, które wrzucają do wnętrza łodzi bukiety ślubne, a na drzewku szczęścia wieszają kolorowe wstążki. Gwarantuje to dozgonną miłość partnera i udane małżeństwo.
Drugi pomnik założycieli Kijowa także jest związany z wodą. Stanowi centrum fontanny na Majdanie Niezależności. W 882 r. Kijów został zdobyty przez Olega Mądrego, przywódcę Wikingów i władcę Wielkiego Nowogrodu. Oleg Mądry stworzył Ruś Kijowską, państwo feudalne ze stolicą w Kijowie.
Historia Rusi, która do tego momentu była tylko legendą, od roku 882 jest udokumentowana wiarygodnymi zapisami historycznymi. W 1169 r. książę Andrzej I Bogolubski, władca Włodzimierza nad Klaźmą, zajął Kijów i włączył Ruś Kijowską do Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego, jako jedną z dzielnic.
Kijów przetrwał w składzie Księstwa do 1240 r.6 grudnia 1240 r. Mongołowie dowodzeni przez Batu-chana zdobyli i zniszczyli miasto. Mieszkańców wymordowano. Pierwszą próbę chrystianizacji Rusi Kijowskiej podjęła Wielka Księżna Kijowska Olga. Po śmierci męża, Igora Rurykowicza, od roku 945 do 969, rządziła w imieniu syna Światosława I, jako matka regentka. W 957 r. udała się do Konstantynopola i z rąk patriarchy Polieuktosa przyjęła chrzest. W 1574 r. Kościół Prawosławny oficjalnie uznał księżnę Olgę Kijowską za świętą, nadając jej tytuł „równej apostołom”. Jest uznawana za świętą także przez Kościół Katolicki. Pomnik księżnej Olgi znajduje się w Kijowie na Placu Michajłowskim. Następca Olgi, Światosław I nie poszedł w ślady matki i odmówił przyjęcia chrztu. Udanego chrztu Rusi dokonał dopiero syn Światosława, książę Włodzimierz I Wielki.
W 989 r. książę Włodzimierz zdobył miasto Chersonez na Krymie i tam z rąk miejscowego biskupa Atanazego przyjął chrzest. Jako ochrzczony władca oddalił swoje pogańskie żony, wśród nich księżną Rognedę i poślubił Annę, siostrę Bazylego II, cesarza Bizancjum.
Po powrocie do Kijowa zniszczył pogańskie świątynie i zarządził masowy chrzest mieszkańców miasta, w Dnieprze. W roku 1635 prawosławny metropolita kijowski Piotr Mohyła znalazł w ruinach Cerkwi Dziesięcinnej szczątki księcia Włodzimierza. Nazwa świątyni, „Dziesięcinna”, wzięła się stąd, że na jej utrzymanie książę obiecał przeznaczać 1/10 swoich dochodów.
Włodzimierz I Wielki został oficjalnie uznany przez Kościół Prawosławny za świętego i otrzymał tytuł „równego apostołom”. Jest patronem metropolii kijowskiej. Sobór św. Włodzimierza w Kijowie został oficjalnie wyświęcony 20 sierpnia 1896 r.
W uroczystości uczestniczył ostatni cesarz Rosji, Mikołaj II z małżonką Aleksandrą. Obecnie Sobór św. Włodzimierza stanowi główny sobór Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Kijowskiego Patriarchatu.
Hierarchia kościelna Rusi Kijowskiej była podporządkowana metropolii arcybiskupiej w Kijowie i za jej pośrednictwem patriarsze Konstantynopola. Metropolitami byli Grecy wyznaczani przez patriarchę.
Pierwszym metropolitą wywodzącym się z Rusi był Hilarion, wybrany w 1051 r. z rekomendacji księcia Jarosława Mądrego, przez lokalnych biskupów. Sobór Mądrości Bożej Funkcję katedry metropolitalnej pełnił Sobór Mądrości Bożej w Kijowie, znany jako Sobór Sofijski. Został oficjalnie wyświęcony 4 listopada 1011 r., za panowania Włodzimierza I Wielkiego.
Do Świątyni przeniesiono szczątki Wielkiej Księżnej Kijowskiej Olgi. Przy tej okazji odkryto, że ciało nie uległo rozkładowi, co było pierwszą przesłanką do uznania księżnej za świętą. Po zdobyciu Kijowa przez Mongołów w 1240 r., Sobór Sofijski został zdewastowany. Ruś Kijowska była wówczas tylko jedną z dzielnic Wielkiego Księstwa Włodzimierskiego, a kolejni metropolici prawosławni zabiegali o zgodę patriarchy, na przeniesienie metropolii do Włodzimierza nad Klaźmą. Świątynia Mądrości Bożej została naprawiona po najeździe Mongołów, ale i tak przestała stanowić centrum życia religijnego. W 1632 r. prawosławnym metropolitą Kijowskim został Piotr Mohyła. W owym czasie, po unii brzeskiej, świątynia pozostawała w administracji kościoła unickiego. W 1633 r. Piotr Mohyła odebrał świątynię unitom, wyremontował i utworzył przy niej klasztor męski. Iwan Mazepa, przywódca państwa kozackiego w latach 1687 – 1709, ufundował dla Soboru Sofijskiego dzwonnicę. Budowę zakończono w 1706 r. Później przebudowano pozostałą część świątyni w stylu kozackiego baroku. Prace ukończono w 1740 r. i Sobór Sofijski w niezmienionej formie przetrwał do czasów współczesnych. W 1990 r. został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Peczerska Ławra W roku 1032 do Kijowa przybył mnich Antypas, dziś znany jako św. Antoni Peczerski.
Zamieszkał w pieczarze nad Dnieprem. Kiedy przyłączyło się do niego 12 uczniów, nadał im regułę zakonną: nieustanna praca, wstrzemięźliwość, umartwianie ciała, czuwanie i modlitwa. Jednego z uczniów wyznaczył na przełożonego wspólnoty. Według legendy św. Antoni Peczerski posiadał dar czynienia cudów. W roku 1051 przekonał Jarosława I, władcę Rusi Kijowskiej, żeby przekazał wspólnocie mnichów na własność teren nad brzegiem Dniepru. Sam św. Antoni zamknął się w pieczarze i przez 40 kolejnych lat wiódł życie pustelnika. W ten sposób powstał pierwszy klasztor na Rusi, uznawany za miejsce cudowne i oczyszczające z grzechów. Od roku 1592 do 1688 klasztor Peczerski posiadał status stauropigii patriarchy Konstantynopola. Zgodnie z prawem kanonicznym kościołów wschodnich, podlegał bezpośrednio patriarsze. Patriarcha Konstantynopola sprawował w stosunku do klasztoru funkcję zwierzchnika, przysługującą zazwyczaj biskupom diecezjalnym. W 1596 r. po unii brzeskiej, klasztor Peczerski został formalnie wyłączony spod jurysdykcji prawosławnego patriarchy i przekazany kościołowi unickiemu (podporządkowanemu papieżowi w Rzymie). Ustaleń unii brzeskiej nigdy nie wcielono w życie.
Przełożony klasztoru, archimandryta Nikifor Tur przeciwstawił się oddaniu klasztoru. Uzbroił mnichów, zmobilizował przypisanych do zakonu pańszczyźnianych chłopów i zorganizował obronę. W latach 1596 i 1598 unici dwukrotnie próbowali zająć klasztor siłą. Bez powodzenia. W owym czasie klasztor Peczerski był właścicielem wielkiej liczby nieruchomości na obszarze całej Rusi (do końca XIX stulecia terytorium Ukrainy było określane jako Ruś). Nikifor Tur zdołał zachować wszystkie posiadłości we władaniu klasztoru. Wobec niemożności przekazania klasztoru unitom, w roku 1603 Sejm Rzeczypospolitej zdecydował, że klasztor Peczerski wraz z posiadłościami, zostanie zwrócony dyzunitom (prawosławnym, którzy nie podporządkowali się ustaleniom unii brzeskiej). W 1685 r. prawosławny biskup łucki Gedeon udał się do Moskwy. Z rąk patriarchy moskiewskiego Joachima przyjął godność metropolity kijowskiego i złożył przysięgę kanoniczną. W 1686 r. patriarcha Konstantynopola zrezygnował ze zwierzchnictwa nad metropolią kijowską.
Prawosławna metropolia kijowska formalnie przeszła pod zwierzchnictwo patriarchy Moskwy. Klasztor Peczerski otrzymał status ławry. Stał się siedzibą tego z duchownych, który na danym terenie stoi najwyżej w hierarchii. Jednocześnie patriarcha moskiewski Joachim uczynił Ławrę Peczerską swoją stauropigią. Przejął bezpośrednie zwierzchnictwo nad klasztorem. Urząd patriarchy Moskwy został zlikwidowany w roku 1700 przez cara Piotra I. Ławra Peczerska pozostała w strukturze Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej do dziś.Obecnie stanowi siedzibę zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Moskiewskiego Porządku. W 1718 r. pożar zniszczył klasztorne budynki. Odbudowano je w stylu kozackiego baroku. W 1745 r. ukończono budowę dzwonnicy o wysokości 96,5 metra (razem z krzyżem na szczycie). Obecna forma architektoniczna Ławry Peczerskiej pochodzi z okresu państwa kozackiego (1649-1764). W 1990 r. Ławra Peczerska została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. (TC)
JAK DOJECHAĆ
Ukraińskie Linie Lotnicze (UIA) oferują połączenia lotnicze Warszawa – Kijów.
Na przykład połączenia z Warszawy są o godz. 6:00. Przylot do Kijowa – 8:30.
Z Kijowa można wrócić lotem o 20:00. Przylot do Warszawy – 20:30.
Zdjęcia: archiwum redakcji
