Szlaki turystyczne w Czechach. Genialne, proste, przemyślane i mające ponad 130 lat: takie są oznaczenia szlaków turystycznych w Czechach. Dokąd wiodły pierwsze szlaki, jak wyglądały kiedyś i jak wyglądają teraz, co oznaczają kolory znaków turystycznych, ile ich jest w sumie i gdzie na świecie stosowane są podobne oznaczenia? Odpowiedzi znajdziemy poniżej.
Dokąd wiodły pierwsze szlaki?
Pierwszą trasę Klub Turystów Czeskich wytyczył w 1889 roku ze Štěchovic do Potoków Świętojańskich (Svatojánské proudy), w okolicach Pragi. Niedawno została odrestaurowana, w stylu retro, z historycznymi znakami i replikami zabytkowych drogowskazów. W tym samym roku powstała także druga trasa: nosi numer 0001, a jej najstarszy odcinek, nazwano imieniem założyciela Klubu Turystów Czeskich, Vojty Náprstka. Trasa wiedzie z Berouna, przez wieś Svatý Jan pod Skalou, do Karlštejna.
Do najstarszych tras należały także Szlak Karkonosza (Krakonošova stezka), zbudowany w latach 1889–1894, prowadzący z Bedřichova do Horní Rokytnice, Trasa Posázavská, Trasa Riegra Doliną Izery, Trasa Palacky`ego i pierwsza długodystansowa trasa przez Brdy na Szumawę, która została ukończona w 1912 roku.
Jak wyglądały pierwsze oznaczenia szlaków?
Pierwsze znaki były większe niż obecne: środkowy pasek miał 10 centymetrów szerokości, a białe paski zewnętrzne mierzyły 4 centymetry szerokości. Dzisiejsze znaki mają wymiary 10 x 10 centymetrów, wszystkie poziome pasy są tej samej szerokości, środek wskazuje kolor trasy, a zewnętrzne białe paski służą lepszej widoczności znaku.
Dlaczego znaki są kolorowe?
Aż do pierwszej wojny światowej w znakach turystycznych używano tylko koloru czerwonego. Później zaczęto je oznaczać także na niebiesko, a od 1916 roku używano czterech kolorów, jakie są stosowane do dziś. Kolory mają swoje znaczenie: na czerwono zaznaczane są trasy długodystansowe lub górskie, czyli te najbardziej wymagające. Niebieskie znaki wyznaczają główne trasy, zielone – lokalne trasy, a żółte – krótkie szlaki łącznikowe i krótsze trasy. Na ważniejszych skrzyżowaniach czy w atrakcyjnych turystycznie miejscach znaki są uzupełnione przez drogowskazy z nazwą miejsca, informacją o wysokości nad poziomem morza, krótkim tekstem informacyjnym i wskazówkami dojścia do kolejnych miejsc na trasie.
Ile kilometrów szlaków wyznaczono w Czechach?
W Czechach wyznaczono ponad 43 tysiące kilometrów szlaków pieszych i narciarskich biegowych, oznaczonych 67 tysiącami drogowskazów oraz ponad 38 tysięcy kilometrów tras rowerowych.
Dzięki Klubowi Turystów Czeskich trasy są jednolicie oznakowane, regularnie kontrolowane i aktualizowane. Rocznie przybywa około 400 do 500 kilometrów nowych tras, a z kolei 200 do 300 kilometrów szlaków jest likwidowanych. Do systemu tras zalicza się także trasy konne i edukacyjne, oznaczone białym kwadratem z ukośnym zielonym paskiem.
Kto maluje znaki?
Około 1750 wolontariuszy pomaga Klubowi Turystów Czeskich w kontrolowaniu tras i odnawianiu znaków. Trasy są kontrolowane co trzy lata; zatarte znaki są malowane, roślinność wokół nich jest przycinana, kontroluje się także dostępność tras. Czasem konieczne jest wyznaczenie kolejnych odcinków wiodących na przykład do nowych atrakcji turystycznych. Znaki malowane są na drzewach, kamieniach, pieńkach, a w otwartym terenie na specjalnych znacznikach
Kogo zainspirowały czeskie znaki?
Podobne oznaczenia turystyczne są stosowane na Słowacji, w rumuńskim Banacie, w Chorwacji na wyspie Krk w okolicach Bašky czy na wyspie Žirje. Od 2007 roku czeskie znaki rozprzestrzeniły się na terenie Zakarpacia, należącego przed drugą wojną światową do Czechosłowacji. Najdalej na świecie czeskie znaki dotarły do Brazylii, w okolice miasta Batayporã, które założył Jan Antonín Baťa, czeski producent obuwia.
Na zakończenie załączamy krótki przewodnik dotyczący obliczania czasu wędrówki szlakiem turystycznym. W tym celu przyjmuje się europejską normę DIN 33466: w ciągu godziny powinniśmy pokonać pod górę 300 metrów różnicy wysokości, a zejść 500 metrów różnicy wysokości, natomiast na trasie poziomej powinniśmy przejść cztery kilometry. Do czasu końcowego dodaje się jeszcze dodatkowe minuty, w zależności od odległości. Jeśli cel znajduje się w odległości poniżej 45 minut wędrówki, dodaje się rezerwę pięciu minut, gdy dotarcie do celu zajmuje godzinę lub dwie, dodaje się 15 minut, a gdy czas dojścia wynosi ponad dwie godziny, dodatkowa rezerwa wynosi 30 minut. Jeśli po drodze są ferraty czy wyjątkowo strome podejścia, podaje się odpowiednio dłuższy czas. To samo dotyczy także tras przeznaczonych dla dzieci czy edukacyjnych.
