Dolomity są bez wątpienia jednymi z najpiękniejszych gór na świecie. Potwierdzają to zarówno miliony zauroczonych osób, filmów i zdjęć w Internecie, opatrzonych peanami na temat ich piękna, lecz także wpisanie ich na Listę Dziedzictwa Przyrody UNESCO. Od tego momentu minęło dokładnie 10 lat, a Dolomity niezmiennie zachwycają i zachwycać będą. Położone w dużej mierze na terenie Południowego Tyrolu, przyciągając turystów i latem i zimą.
Dolomity, zwane też Bladymi Górami, to mistrzowskie dzieło przyrody – przedziwne szczyty i oryginalne formacje skalne, które z wdziękiem pną się ku niebu. Ich nazwa wzięła się od nazwiska francuskiego geologa Déodata de Dolomieu, który badał tamtejsze skały i odkrył, że charakterystyczny minerał, z którego w dużej mierze są zbudowane, różni się od reszty znajdujących się tam skał wapiennych.
Geologiczna historia Dolomitów sięga 280 milionów lat wstecz, kiedy to na obrzeżach zatoki oceanicznej zaczął tonąć łańcuch górski. Osiadał na obszarze obecnych Dolomitów, tworząc głęboki, tropikalny morski basen. Algi wapienne, gąbki i mikroorganizmy potrzebowały światła do przeżycia, dlatego zaczęły budować rafy i atole coraz wyżej. 30 mln lat temu, w momencie zderzenia płyty europejskiej z afrykańską, Dolomity zostały wypchnięte z morza niczym platforma. Na przestrzeni milionów lat wapienne skały zmieniały kształt i wygląd pod wpływem wietrzenia i zlodowaceń. Obecnie, patrząc na ich zarys i mnóstwo nierównych szczytów i wystających skał, często mówi się, że są „porwane”.
Geologiczna i wizualna wyjątkowość Dolomitów doprowadziły do wpisania ich na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 26 czerwca 2009 r. Jedną z ich niepowtarzalnych cech jest zjawisko „Enrosadira”, które budzi powszechny zachwyt. Wraz z zapadającym zmierzchem Blade Góry zaczynają „płonąć”, zmieniając kolory w blasku zachodzącego słońca – rozgrywa się wówczas niesamowity spektakl przyrody.
Obszar Dolomitów (142 tys. hektarów) obejmuje pięć włoskich prowincji: Bolzano/Bozen, Trento, Belluno, Pordenone i Udine. Duża część terenów leży w Południowym Tyrolu / Südtirolu, którego stolicą jest ww. Bolzano. Rdzenna, zanikająca już ludność Dolomitów to Ladynowie, posiadający własną kulturę i język ladyński, którym posługuje się jeszcze niewielka część mieszkańców (ok. 30 000). Wybierając na narty lub latem do Val Gardeny czy Alta Badia możemy usłyszeć, że mieszkańcy rozmawiają w niespotykanym języku – są to dwie z niewielu dolin, gdzie ladyński jest uznany za język urzędowy.
Zimą Dolomity są popularnym ośrodkiem narciarskim, a latem oferują olbrzymią ilość szlaków górskich, via ferrat oraz szlaków rowerowych. Trudno jest opisać ich piękno słowami – najlepiej zobaczyć je na żywo i poczuć ich bliskość wyruszając na szlaki. Może to być przyjemna i lekka wycieczka lub wielka kilkugodzinna wyprawa. Oprócz oszałamiających widoków wokół, na bystrych obserwatorów może czekać nagroda w postaci drobnych skamielin, leżących przy ścieżce. Świadczą one o czasach kiedy dzisiejsze góry pozostawały zatopione w odmętach tropikalnego morza. Wyjątkową panoramę Dolomitów oferują specjalne tarasy widokowe na Strudlkopf w Dobbiaco/Toblach oraz górskiej hali Mastlé w Santa Cristina w dolinie Val Gardena. By bardziej zgłębić tematykę historyczną i geologiczną warto wybrać się na szlak UNESCO GeoTrail. Składa się z 10 szlaków tematycznych, wytyczonych w różnych częściach Dolomitów. Każdy z nich odzwierciedla inną historię, wspólnie tworząc niesamowitą całość pokazującą setki milionów lat zmian naszej planety. Na każdy z nich można się wybrać osobno lub postawić sobie poprzeczkę wysoko i sprostać wyzwaniu przejścia ich wszystkich.
